Nuôi dạy con cái là hành trình gian nan nhưng cũng vô cùng ý nghĩa mà mỗi bậc cha mẹ đều phải trải qua. Trong hành trình ấy, việc nuôi dạy con trở thành đứa bé hiểu chuyện đóng vai trò vô cùng quan trọng, mang lại lợi ích to lớn cho bản thân con, cho gia đình và cho xã hội. Cùng Trung tâm anh nghĩ cho bé Kids&Us tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây nhé.
Tham khảo phương pháp giảng dạy từ Kids&Us
Con cái như những mầm non đang dần lớn lên, cần được cha mẹ vun đắp, tưới tắm bằng tình yêu thương và sự giáo dục đúng đắn. Nuôi dạy con hiểu chuyện chính là gieo mầm cho tương lai tươi sáng của con, giúp con trở thành những người có ích cho xã hội.
Đứa bé hiểu chuyện là đứa bé biết cách cư xử đúng mực, biết yêu thương, chia sẻ, biết tôn trọng người lớn và bạn bè. Con biết tự giác học tập, làm việc nhà, biết giúp đỡ cha mẹ những việc nhỏ. Con biết kiềm chế cảm xúc, biết giải quyết mâu thuẫn một cách hòa bình.
Nuôi dạy con hiểu chuyện mang lại nhiều lợi ích cho bản thân con. Con sẽ được mọi người yêu quý, kính trọng, có nhiều bạn bè. Con sẽ tự tin hơn trong giao tiếp, ứng xử và dễ dàng gặt hái thành công trong cuộc sống.
Gia đình có con hiểu chuyện sẽ luôn tràn ngập tiếng cười và hạnh phúc. Con biết chia sẻ, giúp đỡ cha mẹ, biết quan tâm đến những người xung quanh. Con là niềm tự hào của cha mẹ, là sợi dây gắn kết các thành viên trong gia đình thêm bền chặt.
Xã hội có nhiều những đứa trẻ hiểu chuyện sẽ trở nên văn minh, tốt đẹp hơn. Con trẻ sẽ góp phần xây dựng một xã hội chan hòa tình yêu thương, nơi mọi người tôn trọng lẫn nhau và cùng nhau phát triển.
1/ Khái niệm “đứa bé hiểu chuyện”
“Đứa bé hiểu chuyện” – cụm từ giản đơn nhưng chứa đựng bao ý nghĩa sâu sắc, vẽ nên chân dung của những đứa trẻ ngoan ngoãn, biết điều, mang đến niềm vui và hạnh phúc cho gia đình và xã hội.
Hiểu chuyện không chỉ đơn thuần là ngoan ngoãn, vâng lời cha mẹ mà còn là sự trưởng thành trong suy nghĩ, hành động và cách ứng xử của trẻ. Đứa bé hiểu chuyện biết cách cư xử đúng mực, phù hợp với hoàn cảnh, biết yêu thương, chia sẻ, biết tôn trọng người lớn và bạn bè.
Những biểu hiện của một đứa bé hiểu chuyện:
- Bé biết lắng nghe lời cha mẹ, thầy cô giáo, biết thấu hiểu những khó khăn, vất vả của người lớn.
- Bé biết tự giác học tập, làm bài tập, tự giác làm việc nhà mà không cần cha mẹ nhắc nhở.
- Bé biết chia sẻ đồ chơi với bạn bè, biết giúp đỡ cha mẹ những việc nhỏ trong nhà.
- Bé biết kiềm chế cảm xúc khi tức giận, buồn bã, biết giải quyết mâu thuẫn một cách hòa bình.
- Bé biết hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao, biết giữ lời hứa.
Nuôi dạy con trở thành đứa bé hiểu chuyện là hành trình đòi hỏi sự kiên nhẫn, yêu thương và sự thấu hiểu của cha mẹ. Hãy dành thời gian quan tâm, giáo dục con cái mỗi ngày, giúp con hình thành những thói quen tốt và trở thành những đứa trẻ ngoan ngoãn, hiểu chuyện.
2/ Các yếu tố ảnh hưởng đến việc nuôi dạy con
Nuôi dạy con trở thành đứa bé hiểu chuyện là hành trình chịu ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố khác nhau, bao gồm gia đình, nhà trường và xã hội.
2.1/ Yếu tố gia đình
Môi trường gia đình: Môi trường gia đình ấm áp, yêu thương, chan hòa tiếng cười sẽ giúp con phát triển tính cách tốt đẹp, biết yêu thương, chia sẻ và cư xử đúng mực. Ngược lại, môi trường gia đình thường xuyên mâu thuẫn, cha mẹ cãi vã, bạo lực sẽ khiến con dễ hình thành những thói quen xấu, khó dạy dỗ thành đứa bé hiểu chuyện.
Cách giáo dục của cha mẹ: Cha mẹ là tấm gương sáng cho con noi theo. Cha mẹ biết yêu thương, tôn trọng con, biết cách giáo dục con bằng lời nói nhẹ nhàng, bằng tình yêu thương sẽ giúp con hình thành những thói quen tốt và trở thành đứa bé hiểu chuyện. Ngược lại, cha mẹ thường xuyên quát mắng, đánh đập con sẽ khiến con sợ hãi, tự ti và dễ hình thành những hành vi sai trái.
Mối quan hệ giữa các thành viên trong gia đình: Mối quan hệ hòa thuận, yêu thương giữa các thành viên trong gia đình sẽ tạo cho con cảm giác an toàn, giúp con phát triển tính cách tốt đẹp và biết cách cư xử đúng mực. Ngược lại, mối quan hệ mâu thuẫn, bất hòa trong gia đình sẽ khiến con dễ bị tổn thương, ảnh hưởng đến sự phát triển tâm lý và hành vi của con.
2.2/ Yếu tố nhà trường
Môi trường học tập: Môi trường học tập an toàn, lành mạnh, thân thiện sẽ giúp con cảm thấy thoải mái, vui vẻ và học tập tốt hơn. Ngược lại, môi trường học tập bạo lực, học tập căng thẳng sẽ khiến con dễ nảy sinh những cảm xúc tiêu cực, ảnh hưởng đến sự phát triển tâm lý và hành vi của con.
Phương pháp giáo dục của thầy cô: Thầy cô là người trực tiếp giáo dục con ở trường học. Thầy cô có phương pháp giáo dục hiệu quả, biết cách khơi dậy niềm đam mê học tập cho học sinh, biết cách giáo dục con bằng tình yêu thương sẽ giúp con hình thành những thói quen tốt và trở thành đứa bé hiểu chuyện. Ngược lại, thầy cô có phương pháp giáo dục áp đặt, thiếu quan tâm đến học sinh sẽ khiến con dễ nảy sinh những cảm xúc tiêu cực, ảnh hưởng đến sự phát triển tâm lý và hành vi của con.
Mối quan hệ giữa học sinh và thầy cô: Mối quan hệ tốt đẹp giữa học sinh và thầy cô sẽ giúp con học tập tốt hơn, hình thành những thói quen tốt và trở thành đứa bé hiểu chuyện. Ngược lại, mối quan hệ mâu thuẫn giữa học sinh và thầy cô sẽ khiến con dễ nảy sinh những cảm xúc tiêu cực, ảnh hưởng đến sự phát triển tâm lý và hành vi của con.
2.3/ Yếu tố xã hội
Môi trường sống: Môi trường sống an toàn, lành mạnh, văn minh sẽ giúp con phát triển những thói quen tốt và trở thành đứa bé hiểu chuyện. Ngược lại, môi trường sống có nhiều tệ nạn xã hội, văn hóa thiếu lành mạnh sẽ khiến con dễ bị ảnh hưởng, học theo những thói quen xấu.
Văn hóa xã hội: Văn hóa xã hội tốt đẹp, đề cao giá trị đạo đức sẽ giúp con hình thành những phẩm chất tốt đẹp và trở thành đứa bé hiểu chuyện. Ngược lại, văn hóa xã hội thiếu lành mạnh, đề cao những giá trị vật chất sẽ khiến con dễ bị ảnh hưởng, học theo những thói quen xấu.
Các mối quan hệ xã hội của trẻ: Các mối quan hệ xã hội tốt đẹp với bạn bè, thầy cô, hàng xóm láng giềng sẽ giúp con học hỏi những điều hay lẽ phải, hình thành những thói quen tốt và trở thành đứa bé hiểu chuyện. Ngược lại, các mối quan hệ xã hội tiêu cực với bạn bè xấu, những người có hành vi sai trái sẽ khiến con dễ bị ảnh hưởng, học theo những thói quen xấu.
3/ Phương pháp nuôi dạy để bé hiểu chuyện
3.1/ Dạy con về giá trị đạo đức, phẩm chất tốt đẹp
Giáo dục con về lòng hiếu thảo, biết ơn, yêu thương, chia sẻ, đồng cảm: Cha mẹ cần giáo dục con về lòng hiếu thảo với ông bà, cha mẹ, biết ơn những người đã giúp đỡ mình, biết yêu thương, chia sẻ với bạn bè, người thân và những người có hoàn cảnh khó khăn. Dạy con cách quan tâm, giúp đỡ người khác, biết đồng cảm với những người xung quanh.
Dạy con về tính trung thực, trách nhiệm, kỷ luật: Cha mẹ cần giáo dục con về tính trung thực, luôn nói đúng sự thật, không gian dối, không nói xấu người khác. Dạy con về tinh thần trách nhiệm trong học tập, trong công việc và trong cuộc sống. Rèn luyện cho con tính kỷ luật, biết tự giác hoàn thành nhiệm vụ được giao, biết kiềm chế cảm xúc và hành vi.
3.2/ Rèn luyện cho con kỹ năng sống
Kỹ năng giao tiếp:
- Lắng nghe người khác: Cha mẹ cần giúp con rèn luyện kỹ năng lắng nghe hiệu quả, biết tập trung chú ý, ghi nhớ thông tin và thấu hiểu người nói.
- Giao tiếp lịch sự, lễ phép: Dạy con cách chào hỏi, xưng hô phù hợp, biết sử dụng lời nói lịch thiệp, tôn trọng người khác.
- Thể hiện bản thân: Giúp con rèn luyện khả năng diễn đạt rõ ràng, tự tin, biết chia sẻ ý tưởng và quan điểm một cách hiệu quả.
- Giải quyết mâu thuẫn: Dạy con cách bình tĩnh, kiềm chế cảm xúc khi xảy ra mâu thuẫn, biết lắng nghe ý kiến của người khác, tìm kiếm giải pháp chung và thỏa hiệp hợp lý.
- Từ chối yêu cầu không phù hợp: Hướng dẫn con cách từ chối một cách lịch sự, rõ ràng và kiên định, đồng thời biết giải thích lý do hợp lý cho việc từ chối.
Kỹ năng giải quyết vấn đề:
- Phân tích tình huống: Giúp con rèn luyện khả năng thu thập thông tin, xác định vấn đề chính, phân tích các yếu tố liên quan và đánh giá mức độ ảnh hưởng của vấn đề.
- Tìm kiếm nguyên nhân: Dạy con cách suy luận logic, tìm kiếm nguyên nhân gốc rễ của vấn đề để có thể đưa ra giải pháp hiệu quả.
- Đưa ra giải pháp: Hướng dẫn con cách sáng tạo, tư duy đa chiều để tìm kiếm nhiều giải pháp cho cùng một vấn đề, sau đó lựa chọn giải pháp phù hợp nhất.
- Đối mặt với khó khăn: Dạy con tinh thần lạc quan, kiên trì, biết đối mặt với khó khăn một cách bình tĩnh, tự tin và không dễ dàng bỏ cuộc.
Kỹ năng tự lập:
- Chăm sóc bản thân: Giúp con rèn luyện thói quen vệ sinh cá nhân, biết cách ăn uống hợp lý, ngủ đủ giấc, tập thể dục thường xuyên và giữ gìn sức khỏe.
- Làm việc nhà: Dạy con cách sắp xếp đồ đạc gọn gàng, biết phụ giúp cha mẹ làm việc nhà, tự giác hoàn thành công việc được giao.
- Nấu ăn đơn giản: Hướng dẫn con cách nấu một số món ăn đơn giản, biết sử dụng bếp gas, lò vi sóng và các dụng cụ nấu nướng an toàn.
3.3/ Tạo môi trường sống lành mạnh cho con
Cung cấp cho con môi trường sống an toàn, vui tươi, lành mạnh:
- Cha mẹ cần tạo cho con môi trường sống an toàn, tránh xa những nguy hiểm tiềm ẩn.
- Tạo cho con môi trường sống vui tươi, thoải mái, giúp con phát triển trí tưởng tượng và khả năng sáng tạo.
- Tạo cho con môi trường sống lành mạnh, tránh xa những tệ nạn xã hội, những điều tiêu cực.
Cho con tiếp xúc với những người có phẩm chất tốt đẹp:
- Cho con tiếp xúc với những người có phẩm chất tốt đẹp, biết yêu thương, chia sẻ, biết cách cư xử đúng mực.
- Cho con tham gia các hoạt động xã hội, giúp con học hỏi những điều hay lẽ phải và hình thành những thói quen tốt.
Hạn chế cho con tiếp xúc với những điều tiêu cực:
- Hạn chế cho con tiếp xúc với những người có hành vi sai trái, những điều tiêu cực trong xã hội.
- Kiểm soát thời gian con sử dụng tivi, máy tính và các thiết bị điện tử khác để tránh những nội dung không phù hợp.
3.4/ Làm gương cho con
Hãy trở thành tấm gương sáng cho con bằng những hành vi, cử chỉ đúng mực:
- Luôn thể hiện sự tôn trọng, yêu thương với mọi người xung quanh: Chào hỏi lễ phép, biết ơn khi được giúp đỡ, sẵn sàng giúp đỡ người khác.
- Kiềm chế cảm xúc, tránh nóng vội, quát mắng hay đánh đập con. Thay vào đó, hãy bình tĩnh giải thích cho con hiểu những điều sai trái và hướng dẫn con cách sửa chữa.
- Giữ lời hứa với con: Tránh việc hứa suông hoặc nuốt lời, khiến con mất niềm tin vào cha mẹ.
- Thể hiện sự tự tin, lạc quan và kiên trì trong cuộc sống: Con sẽ học hỏi được tinh thần và thái độ tích cực từ cha mẹ để vượt qua khó khăn và đạt được thành công.
- Tránh những hành vi tiêu cực như hút thuốc lá, uống rượu bia, sử dụng điện thoại quá nhiều. Thay vào đó, hãy dành thời gian cho con, cùng con tham gia các hoạt động vui chơi bổ ích và rèn luyện sức khỏe.
3.5/ Dành thời gian cho con
Nuôi dạy con trở thành đứa bé hiểu chuyện không chỉ là áp dụng những phương pháp giáo dục, mà còn là sự quan tâm, yêu thương và thấu hiểu của cha mẹ. Dành thời gian cho con là một trong những cách hiệu quả nhất để thể hiện tình yêu thương và giúp con phát triển toàn diện.
Hãy dành thời gian trò chuyện, vui chơi với con:
- Cùng con tham gia các hoạt động vui chơi giải trí như chơi trò chơi, đọc sách, vẽ tranh, đi dạo, …
- Chia sẻ với con những câu chuyện về cuộc sống, về gia đình, về những trải nghiệm của cha mẹ.
- Lắng nghe con chia sẻ về sở thích, về bạn bè, về những điều con quan tâm.
Hãy lắng nghe con chia sẻ, tâm sự:
- Tạo môi trường cởi mở, thoải mái để con có thể dễ dàng chia sẻ tâm tư, suy nghĩ của mình.
- Lắng nghe con một cách chăm chú, thể hiện sự quan tâm và thấu hiểu.
- Tránh phán xét, chỉ trích hay áp đặt suy nghĩ của cha mẹ lên con.
Hãy quan tâm đến sở thích, hoạt động của con:
- Hỏi han về sở thích, hoạt động của con, tham gia cùng con nếu có thể.
- Động viên, khích lệ con theo đuổi sở thích và phát triển năng khiếu của mình.
- Dành cho con những lời khen ngợi, động viên khi con đạt được thành công.
Dành thời gian cho con là món quà vô giá mà cha mẹ có thể dành cho con. Những khoảnh khắc bên con sẽ giúp con cảm nhận được tình yêu thương, sự quan tâm của cha mẹ, từ đó con sẽ phát triển một cách tự tin, khỏe mạnh và hạnh phúc.
4/ Một số lưu ý khi nuôi dạy con
- Kiên nhẫn, không nóng vội, không quát mắng, đòn roi: Nuôi dạy con là một hành trình dài, đòi hỏi sự kiên nhẫn và thấu hiểu của cha mẹ. Trẻ em cần thời gian để học hỏi, phát triển và hoàn thiện bản thân. Cha mẹ cần kiên nhẫn hướng dẫn con từng bước, không nên nóng vội, quát mắng hay đòn roi con. Những hành vi này có thể khiến con sợ hãi, tổn thương và ảnh hưởng tiêu cực đến tâm lý của con.
- Tôn trọng con, lắng nghe ý kiến của con: Mỗi đứa trẻ đều là một cá thể độc đáo với những suy nghĩ, cảm xúc riêng. Cha mẹ cần tôn trọng con, lắng nghe ý kiến của con và tạo cơ hội cho con được bày tỏ quan điểm của mình. Khi con cảm thấy được tôn trọng và thấu hiểu, con sẽ dễ dàng chia sẻ với cha mẹ hơn và có xu hướng hợp tác hơn.
- Khuyến khích con học hỏi, khám phá: Trẻ em có bản tính tò mò, ham học hỏi. Cha mẹ cần khuyến khích con học hỏi, khám phá thế giới xung quanh. Hãy cho con tham gia các hoạt động ngoại khóa, đọc sách, tham quan bảo tàng, sở thú, … để con phát triển trí tuệ và khả năng sáng tạo.
- Khen ngợi, động viên con khi con làm tốt: Khi con làm tốt điều gì đó, cha mẹ hãy khen ngợi và động viên con. Những lời khen ngợi sẽ giúp con cảm thấy vui vẻ, tự tin và có thêm động lực để tiếp tục cố gắng.
- Sửa sai cho con một cách nhẹ nhàng, tế nhị: Khi con mắc sai lầm, cha mẹ cần sửa sai cho con một cách nhẹ nhàng, tế nhị. Hãy giải thích cho con hiểu lý do con sai, hướng dẫn con cách sửa chữa sai lầm và giúp con học hỏi từ những sai lầm của mình. Tránh mắng chửi, la mắng hay so sánh con với những đứa trẻ khác, vì điều này có thể khiến con tổn thương và tự ti.
Nuôi dạy con trở thành đứa bé hiểu chuyện là hành trình vun đắp yêu thương, gieo mầm cho tương lai. Cha mẹ đóng vai trò quan trọng trong việc định hướng con, giúp con phát triển toàn diện về đạo đức, trí tuệ và bản lĩnh.
Hành trình này đòi hỏi sự kiên nhẫn và kiên trì, thấu hiểu và đồng hành cùng con trên từng bước đường. Cha mẹ hãy dành cho con những gì tốt đẹp nhất, thể hiện tình yêu thương bằng lời nói, cử chỉ và hành động. Hãy làm gương cho con noi theo, áp dụng những phương pháp giáo dục hiệu quả và luôn lắng nghe, chia sẻ với con.
Nuôi dạy con là hành trình đầy thử thách nhưng cũng vô cùng ý nghĩa. Hãy gieo mầm cho con những hạt giống yêu thương, lòng nhân ái và sự hiểu biết để con có thể trở thành những đứa trẻ hiểu chuyện, ngoan ngoãn và thành công trong tương lai. Chúc các bậc phụ huynh gặt hái được nhiều niềm vui và tự hào trên hành trình nuôi dạy con cái của mình!
