Trong quá trình nuôi dạy con cái, không tránh khỏi những sai lầm mà mọi bậc cha mẹ đều mắc phải. Một trong những sai lầm thường gặp đó chính là cư xử với con cái một cách không công bằng, tạo ra sự cạnh tranh và dẫn đến trẻ có tính đố kỵ giữa các bé. Hậu quả của việc này không chỉ ảnh hưởng đến tâm lý con cái ngay trong thời điểm ấy, mà còn để lại dấu vết suốt cả cuộc đời. Bài viết này từ Trung tâm anh ngữ cho bé Kids&Us sẽ đi sâu vào vấn đề này, giúp ba mẹ nhận ra và tránh khỏi những hiểm họa tiềm ẩn khi nuôi dạy con trẻ.
Tham khảo ngay phương pháp dạy tiếng Anh cho trẻ từ Kids&Us nhé.
1/ Tìm hiểu về tính đố kỵ ở trẻ
Nuôi dạy con trẻ là một hành trình đầy gian nan nhưng cũng vô cùng đáng mong chờ. Trong suốt quá trình này, các bậc cha mẹ và giáo viên đóng luôn đóng một vai trò quan trọng trong việc định hình tính cách và phát triển tâm lý của trẻ. Và chắc chắn không ít lần chúng ta mắc phải sai lầm, khiến con trẻ xuất hiện thói xấu hay những điều mà không ai mong muốn. Tuy nhiên, điều này không hẳn là không có cách phòng tránh và giúp trẻ sửa chữa, nhưng nó sẽ là một khoảng thời gian dài và đầy thử thách. Và một trong những vấn đề thường gặp ở trẻ em là sự phát triển một cách vô tình của tính đố kỵ.
Theo nghiên cứu của Đại học Harvard: URL Đại học Harvard, 70% trẻ em trong độ tuổi từ 3 đến 5 tuổi có biểu hiện ghen tị với anh chị em ruột hoặc bạn bè. Tính đố kỵ có thể xuất hiện dưới nhiều hình thức khác nhau, như:
- Cảm thấy tức giận hoặc buồn bã khi người khác nhận được sự quan tâm hoặc ưu ái
- Cố gắng phá hoại mối quan hệ của người khác
- Nói dối hoặc khoe khoang để nâng cao bản thân
- Trở nên hung hăng hoặc hay cáu kỉnh
Và chính những người lớn như chúng ta là những người đóng vai trò quan trọng trong việc giúp trẻ kiểm soát và vượt qua tính đố kỵ. Cha mẹ cần tạo môi trường sống yêu thương, công bằng, giúp trẻ hiểu rằng mỗi người đều có những điểm mạnh và điểm yếu riêng. Giáo viên cũng có thể góp phần giúp trẻ phát triển lòng tự tin, sự tự trọng và khả năng giao tiếp hiệu quả, từ đó sẽ giúp giảm bớt cảm giác đố kỵ.
Việc hiểu rõ về sự phát triển của tính đố kỵ ở trẻ em và vai trò của phụ huynh, giáo viên trong quá trình này là vô cùng quan trọng. Nhờ vậy mà chúng ta có thể có những biện pháp giáo dục phù hợp, giúp trẻ phát triển toàn diện và hòa nhập tốt với cộng đồng.
2/ Nguyên nhân của tính đố kỵ ở trẻ em
2.1/ Tại sao con trẻ hay ghen tị?.
Ghen tị là một cảm xúc phổ biến ở trẻ em, đặc biệt là trong giai đoạn mầm non và tiểu học. Bởi vì trẻ em luôn cần được yêu thương và quan tâm từ cha mẹ, người thân và bạn bè. Khi cảm thấy bị bỏ bê hoặc thiếu sự quan tâm, trẻ có thể nảy sinh cảm giác ghen tị với những đứa trẻ khác được quan tâm nhiều hơn.
2.2/ Vậy điều gì khiến các bé hay ghen tị?
- Thiếu sự quan tâm từ người lớn: Khi con em mình không được cha mẹ, thầy cô hay người lớn quan tâm, thấu hiểu, bé có thể cảm thấy bị bỏ rơi và cô đơn. Điều này dẫn đến sự ghen tị khi chúng nhìn thấy người khác được yêu thương.
- So sánh con trẻ với người khác: Việc thường xuyên so sánh các con với anh chị em, bạn bè hay các bé khác khiến các con cảm thấy mình không đủ tốt. Điều này dẫn đến sự ghen tị và tủi thân.
- Kiểm soát và ép buộc trẻ con quá mức: Khi các con bị kiểm soát và ép buộc quá mức, chúng cảm thấy mình không có quyền tự do. Điều này dẫn đến sự ghen tị mỗi khi nhìn thấy người khác được tự do làm điều mình muốn.
Ngoài ra, một số yếu tố khác cũng có thể khiến các bé hay ghen tị như:
- Cạnh tranh giữa các anh chị em: Các con thường ghen tị với anh chị em vì sự chú ý của cha mẹ, đồ chơi hoặc thành tích.
- Thay đổi trong cuộc sống: Chuyển nhà, chuyển trường, cha mẹ ly hôn khiến con bất an và dẫn đến sự ghen tị với những người khác khi họ có đầy đủ tình yêu thương và gia đình.
- Tính cách bẩm sinh: Một số bé có xu hướng ghen tị hơn những bé khác do tính cách bẩm sinh.
Hiểu được nguyên nhân khiến bé hay ghen tị là bước đầu tiên để giúp bé vượt qua cảm xúc này. Cha mẹ và thầy cô hãy dành thời gian quan tâm, thấu hiểu và tạo môi trường để bé phát triển lòng tự tin, sự tự trọng, từ đó giảm bớt cảm giác ghen tị ở trẻ con.
3/ Những sai lầm phổ biến trong quá trình nuôi dạy
Nuôi dạy con cái là một hành trình đầy gian nan và thử thách, bởi không có công thức chung cho tất cả mọi đứa trẻ. Tuy nhiên, vẫn có một số sai lầm phổ biến mà các bậc phụ huynh thường mắc phải, vô tình khiến con trẻ ghen tị và ảnh hưởng đến sự phát triển của con.
- So sánh và áp đặt sự đàn áp: Đây là sai lầm thường gặp nhất ở nhiều gia đình. Cha mẹ thường so sánh con mình với anh chị em, bạn bè hoặc những đứa trẻ khác, khiến con cảm thấy mình không đủ tốt. Việc áp đặt những kỳ vọng và khuôn khổ quá mức cũng khiến con cảm thấy bị gò bó và tước đi quyền tự do.
- Thiếu kiên nhẫn và sự lắng nghe: Cuộc sống bận rộn khiến nhiều cha mẹ không dành đủ thời gian để quan tâm và lắng nghe con cái. Khi con chia sẻ, cha mẹ thường tỏ ra thiếu kiên nhẫn, gạt phắt hoặc phớt lờ cảm xúc của con. Điều này khiến con cảm thấy bị bỏ rơi và ghen tị với những đứa trẻ khác được cha mẹ quan tâm.
- Sự thiếu thông tin và kiến thức về phát triển tâm lý của trẻ: Nhiều cha mẹ không trang bị cho mình những kiến thức về tâm lý trẻ em, dẫn đến việc áp dụng những phương pháp giáo dục sai lầm. Việc không hiểu rõ những giai đoạn phát triển của con khiến cha mẹ dễ dàng mắc sai lầm và tạo áp lực cho con, dẫn đến sự ghen tị và tự ti.
Những sai lầm trong quá trình nuôi dạy con có thể ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển tâm lý của trẻ, khiến trẻ ghen tị, tự ti, thu mình và khó hòa nhập với bạn bè.
4/ Hậu quả của việc nuôi dạy không đúng cách
Nuôi dạy con cái là một hành trình đầy yêu thương nhưng cũng đầy thử thách. Việc áp dụng những phương pháp giáo dục không phù hợp có thể dẫn đến những hậu quả tiêu cực cho sự phát triển của trẻ.
- Ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần và xã hội của trẻ: Theo một nghiên cứu của Viện Sức khỏe Tâm thần Quốc gia Hoa Kỳ, hơn 70% các vấn đề sức khỏe tâm thần ở người lớn bắt nguồn từ thời thơ ấu. Việc trẻ em được nuôi dạy không đúng cách có thể dẫn đến các nguy cơ cao mắc các vấn đề như lo âu, trầm cảm, rối loạn hành vi, và gặp khó khăn trong việc giao tiếp và hòa nhập xã hội.
- Khiến các con giảm sút về lòng tin và tự tin: Trẻ em được nuôi dạy trong môi trường thiếu yêu thương và tôn trọng thường có lòng tự tin thấp, dễ bị tổn thương và thiếu niềm tin vào bản thân.
- Tính đố kỵ có thể tiến triển thành các vấn đề hành vi và tâm lý nghiêm trọng hơn: Nếu không được giải quyết kịp thời, tính đố kỵ có thể dẫn đến những hành vi tiêu cực như nói dối, gian lận, hung hăng, và thậm chí là các vấn đề tâm lý nghiêm trọng hơn như rối loạn nhân cách.
Để giúp con phát triển toàn diện, cha mẹ cần áp dụng những phương pháp giáo dục phù hợp, tạo môi trường sống yêu thương và tôn trọng con. Cha mẹ cũng cần trang bị cho mình những kiến thức về tâm lý trẻ em để có thể hiểu và hỗ trợ con tốt hơn.
Hãy nhớ rằng, mỗi đứa trẻ là một cá thể độc lập với những đặc điểm riêng. Cha mẹ hãy yêu thương, tôn trọng và tin tưởng con để giúp con phát triển một cách tốt nhất.
5/ Phương pháp nuôi dạy tích cực để ngăn chặn trẻ có tính đố kỵ
Tính đố kỵ là một cảm xúc thường gặp ở trẻ em. Tuy nhiên, nếu không được kiểm soát, nó có thể ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển của con. Vậy, làm thế nào để ngăn chặn tính đố kỵ ở trẻ?
5.1/ Vai trò của cha mẹ và giáo viên
- Xây dựng môi trường ủng hộ và động viên: Cha mẹ và giáo viên hãy tạo môi trường sống yêu thương, nơi trẻ cảm thấy được an toàn và tôn trọng. Hãy dành lời khen ngợi cho những nỗ lực của con và động viên con phát huy những điểm mạnh của mình.
- Khuyến khích sự tự tin và độc lập: Giúp trẻ phát triển lòng tự tin bằng cách tin tưởng vào khả năng của con và giao cho con những nhiệm vụ phù hợp. Khuyến khích con tự lập trong học tập và sinh hoạt để con cảm thấy mình có thể tự làm mọi việc.
- Phát triển kỹ năng giao tiếp và giải quyết xung đột: Dạy trẻ cách giao tiếp hiệu quả để con có thể thể hiện cảm xúc và giải quyết mâu thuẫn một cách bình tĩnh.
5.2/ Một số phương pháp cụ thể
- Tránh so sánh con với người khác: Mỗi đứa trẻ là một cá thể độc lập với những điểm mạnh và điểm yếu riêng. So sánh con với người khác chỉ khiến con cảm thấy tự ti và ghen tị.
- Dạy con biết chia sẻ: Khuyến khích con chia sẻ đồ chơi, quà tặng và những điều tốt đẹp với bạn bè. Việc chia sẻ giúp con học được cách yêu thương và quan tâm đến người khác.
- Giải quyết mâu thuẫn một cách công bằng: Khi con xảy ra mâu thuẫn với bạn bè, hãy lắng nghe con và giải quyết vấn đề một cách công bằng. Việc này giúp con học được cách giải quyết mâu thuẫn một cách bình tĩnh và hiệu quả.
Nuôi dạy con là một hành trình dài và đầy thử thách. Cha mẹ và giáo viên hãy kiên nhẫn, yêu thương và thấu hiểu, như vậy mới có thể giúp con phát triển một cách toàn diện và ngăn chặn tính đố kỵ
6/ Kết luận
Tính đố kỵ là một cảm xúc phổ biến ở trẻ em, có thể ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển của con. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tính đố kỵ ở trẻ em, bao gồm thiếu sự quan tâm, so sánh với người khác, kiểm soát quá mức, v.v. Việc nuôi dạy con không đúng cách có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng như ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần, lòng tin và sự tự tin của trẻ.
Cha mẹ cần tạo môi trường sống yêu thương, công bằng, giúp trẻ hiểu rằng mỗi người đều có những điểm mạnh và điểm yếu riêng. Giáo viên cần rèn luyện kỹ năng giao tiếp và giải quyết xung đột cho trẻ, giúp trẻ giải quyết mâu thuẫn một cách hiệu quả.
Hãy cùng nhau chung tay áp dụng phương pháp nuôi dạy tích cực để giúp trẻ phát triển toàn diện và ngăn chặn tính đố kỵ ngay từ giai đoạn đầu. Việc này góp phần xây dựng một thế hệ trẻ tự tin, yêu thương và biết chia sẻ.
Tham khảo ngay phương pháp dạy tiếng Anh cho trẻ từ Kids&Us nhé.
